Erasmus

  Z dniem 1 stycznia 2014 roku program Unii Europejskiej w dziedzinie edukacji i doskonalenia zawodowego Uczenie się przez całe życie został zastąpiony przez nowy program edukacyjny Erasmus+. W ten sposób program Comenius, będący w latach 2007 – 2013 jego podprogramem, został zamknięty. Będą tylko kończone projekty już zaczęte. Polska, jako kraj stowarzyszony z Unią, przystąpiła do programu Comenius w roku szkolnym 1997/1998. Wówczas program ten należał do pakietu Socrates, obejmującego kilka odrębnych programów edukacyjnych, adresowanych do różnych sektorów kształcenia dzieci, młodzieży i dorosłych.

  Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Żyrardowie uczestniczyło w programie Comenius nieprzerwanie od roku 2005. Zrealizowaliśmy w tym czasie cztery europejskie projekty współpracy szkół, zawsze w roli szkoły koordynującej. Pierwszy z nich, pod tytułem „Przez pieśni i tańce ludowe poznajemy kulturę narodów europejskich”, był jeszcze trzyletnim projektem realizowanym w ramach programu Socrates, natomiast pozostałe trzy, to znaczy „Zdrowe ciało, zdrowy duch, zdrowe środowisko”, „Przedsiębiorczość naszym paszportem do przyszłości” oraz zakończony właśnie „Szkolna fabryka inicjatyw – równe obywatelstwo”, to już dwuletnie projekty realizowane w programie Uczenie się przez całe życie.

  W projekcie „Przez pieśni i tańce ludowe poznajemy kulturę narodów europejskich”, realizowanym w latach 2005-2008, współpracowaliśmy ze szkołami z Grecji, Irlandii, Słowenii i Włoch. Otrzymaliśmy na ten cel wsparcie finansowe Unii Europejskiej w wysokości 18 960 euro. Odbyło się 6 bezpośrednich spotkań w szkołach partnerskich – po jednym w każdym kraju partnerskim i dwa w Polsce. Z naszej szkoły w spotkaniach za granicą uczestniczyło 8 nauczycieli i 20 uczniów, natomiast w Żyrardowie gościliśmy łącznie 17 nauczycieli i 32 uczniów. Ponadto, dwie nauczycielki z naszej szkoły wzięły udział w wymianie nauczycieli – jedna z nich uczyła przez tydzień we Włoszech, a druga z Słowenii, do nas zaś przyjechała nauczycielka słoweńska.

  W projekcie tym analizowaliśmy wraz z partnerami treść wybranych pieśni własnych narodów i porządkowaliśmy je w różnych kategoriach tematycznych, takich jak miłość, praca na roli lub w przemyśle, tragiczne i chwalebne momenty w dziejach narodu, piękno ojczystej przyrody, emigracja i jej przyczyny, obrzędy i obyczaje itp. Poznawaliśmy twórców pieśni, miejsca ich powstania, okoliczności, w jakich były śpiewane, oraz obyczaje i wydarzenia historyczne, jakie opisują. Próbowaliśmy się dowiedzieć, czy wciąż są żywe i czy nadal funkcjonują na tym samym terenie i w tych samych okolicznościach. Uczyliśmy się tańców ludowych i poznawaliśmy instrumenty muzyczne, również od strony fizycznych podstaw ich działania. Porównywaliśmy kulturę narodów partnerskich, szukając podobieństw i różnic. Uczyliśmy się pieśni i tańców innych narodów  i pomagaliśmy partnerom nauczyć się naszych. Staraliśmy się w ten sposób wzmocnić  poczucie tożsamości narodowej naszych uczniów oraz rozwinąć świadomość pewnej wspólnoty kulturowej z innymi narodami europejskimi.

  Projekt „Zdrowe ciało, zdrowy duch, zdrowe środowisko”, realizowany w latach 2009-2010 wraz z partnerami z Bułgarii, Hiszpanii, Litwy, Portugalii, Rumunii, Turcji, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch, był finansowany na nowych zasadach, dzięki czemu udało nam się uzyskać grant w wysokości 24 000 euro. Zorganizowaliśmy 8 spotkań roboczych, w tym jedno w Polsce. Szkoły z Litwy i Portugalii nie zdecydowały się zaprosić partnerów do siebie. W spotkaniach za granicą wzięło udział 15 nauczycieli i 31 uczniów naszej szkoły, natomiast do Żyrardowa przyjechało 21 nauczycieli i 36 uczniów ze wszystkich szkół partnerskich.

  W projekcie zajmowaliśmy się wieloma ważnymi tematami i problemami, jak ochrona zdrowia w krajach europejskich, w tym także nowoczesne technologie i kontrowersyjne procedury stosowane w medycynie, problemy finansowania medycyny i dostępność bardziej zaawansowanych technik dla przeciętnego obywatela, czynniki determinujące zdrowie fizyczne człowieka, znaczenie sportu i odpowiedniej diety dla zdrowia, problem zdrowia psychicznego i jego ochrona, znaczenie kultury, twórczości i religii dla rozwoju osobowości człowieka, umiejętność współczucia innym, wspierania ich i udzielania im pomocy jako czynniki wzbogacające osobowość, ochrona zdrowia, możliwość uprawiania sportu i korzystania z dóbr kultury w różnych miejscach w Europie na przykładzie miejscowości, gdzie znajdowały się nasze szkoły, styl życia naszych uczniów oraz znajomość sposobów ochrony własnego zdrowia fizycznego i psychicznego, oraz rozwoju osobowości, a także znaczenie środowiska naturalnego i jego ochrony, oraz jego wpływ na życie człowieka.

  W projekcie „Przedsiębiorczość naszym paszportem do przyszłości”, realizowanym w latach 2010 – 2012, pracowaliśmy razem ze szkołami z Irlandii, Szwecji, Turcji i Włoch. Zasady finansowania znowu się zmieniły i tym razem otrzymaliśmy wsparcie Unii Europejskiej w wysokości 20 000 euro. Odbyło się 6 spotkań partnerskich, w tym dwa w Irlandii. W spotkaniach za granicą z naszej szkoły łącznie wzięło udział 11 nauczycieli i 26 uczniów, natomiast w Żyrardowie gościliśmy 7 nauczycieli i 13 uczniów.

  Głównym celem projektu było nauczenie uczniów odpowiedzialności za własną przyszłość poprzez przygotowanie ich do życia zawodowego, oswojenie z zasadami prowadzenia przedsiębiorstwa i zajmowania się finansami, a przede wszystkim kształtowanie postawy przedsiębiorczości, która jest kluczem do sukcesu pod tym względem. Organizowaliśmy spotkania z lokalnymi przedsiębiorcami i doradcami zawodowymi, z pracownikami Urzędu Pracy, uczniowie przeprowadzali wywiady z osobami odpowiedzialnymi za zwalczanie bezrobocia w miejscowościach, gdzie znajdowały się szkoły partnerskie. Przedsiębiorcy prowadzili zajęcia w szkołach na temat badania rynku, przygotowywania biznesplanu, zakładania przedsiębiorstwa i zarządzania nim, a także relacji pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. Uczniowie zakładali szkolne miniprzedsiębiorstwa i prowadzili je, ćwicząc w praktyce wszystkie poznane umiejętności, a także odwiedzali różne instytucje i zakłady pracy w celu zapoznania się z obowiązkami zawodowymi na różnych stanowiskach pracy. Grali w gry planszowe, symulacyjne i internetowe, w których uczyli się współpracy w zespole, podejmowania decyzji i oceniania ich konsekwencji, zarządzania wirtualnym przedsiębiorstwem czy inwestowania na giełdzie.

  W ostatnim projekcie, „Szkolna fabryka inicjatyw – równe obywatelstwo”, realizowanym w latach 2012 – 2014 wraz z partnerami z Cypru, Francji, Grecji, Hiszpanii, Islandii, Norwegii, Turcji i Węgier, wsparcie finansowe Unii Europejskiej również wynosiło 20 000 euro. Odbyła się rekordowa liczba spotkań – po jednym w każdym kraju partnerskim, czyli 9. Na spotkania za granicą wyjechało z naszej szkoły 16 nauczycieli i 32 uczniów. Do nas przyjechało razem 19 nauczycieli i 17 uczniów ze wszystkich szkół partnerskich.

  W projekcie zajmowaliśmy się głównie prawami człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem równości ze względu na rasę, płeć i orientację seksualną, a także kształtowaniem postaw obywatelskich. Poznawaliśmy stan prawny i faktyczny w naszych krajach pod tym względem. Analizowaliśmy problem przemocy ze względu na rasę, płeć i orientację seksualną, a zwłaszcza przemocy domowej, przyglądaliśmy się stereotypom ról płciowych i ich wpływowi na wybory życiowe ludzi obojga płci, a także nadużyciom pojawiającym się na tym tle w reklamach. Przeprowadzaliśmy kampanie informacyjne w szkole i mieście, organizowaliśmy spotkania z ludźmi działającymi na rzecz praw człowieka, a także konkursy i wystawy plastyczne.  Badaliśmy kapitał społeczny w miejscowościach, gdzie znajdowały się szkoły partnerskie i angażowaliśmy młodzież w jego poprawę.

  Podsumowując, w programie Comenius w latach 2005-2014 zrealizowaliśmy cztery projekty, współpracując w nich z 25 szkołami z 17 krajów. Pozyskaliśmy od Unii Europejskiej łącznie 82 960 euro. Za granicę wyjechało 53 nauczycieli i 109 uczniów, a w Żyrardowie gościliśmy 64 nauczycieli i 98 uczniów. Wszystkie nasze wnioski otrzymały bardzo wysoką ocenę, a jeden z nich, o grant w projekcie „Zdrowe ciało, zdrowy duch, zdrowe środowisko”, nawet 100% możliwych do zdobycia punktów. Dwa nasze projekty (ostatni jeszcze nie został oceniony), a mianowicie „Przez pieśni i tańce ludowe poznajemy kulturę narodów europejskich” oraz „Zdrowe ciało, zdrowy duch, zdrowe środowisko” zostały uznane za przykłady dobrej praktyki, co jest najwyższą oceną projektu. W zeszłym roku szkolnym koordynatorka projektów Comenius została wyróżniona zaproszeniem na specjalną konferencję dla koordynatorów najlepszych projektów koordynowanych w Polsce.

  Po tylu latach owocnej współpracy międzynarodowej wielu z nas trudno byłoby sobie wyobrazić funkcjonowanie bez projektów europejskich, dlatego też złożyliśmy wniosek o grant w programie Erasmus+ wraz ze szkołami z Belgii, Finlandii, Hiszpanii, Litwy, Portugalii, Rumunii, Słowacji, Turcji i Włoch. Było to ogromne wyzwanie z wielu powodów, przede wszystkim ze względu na niemal całkowity brak informacji na etapie aplikowania. Co więcej, wniosek był znacznie trudniejszy, a formularz o wiele bardziej niejasny niż wszystkie poprzednie. Gdyby nie ogromne doświadczenie zdobyte w programie Comenius, nie odważyłabym się aplikować w Erasmusie+.

  Na wyniki wciąż czekamy. Komisja Europejska zdecydowanie  zmieniła sposób selekcji projektów do finansowania i mam wrażenie, że teraz nie może sobie poradzić z wprowadzeniem tych zmian w życie. Zmian jest tyle, że nie umiem ocenić szans na zdobycie grantu, zwłaszcza, że wybranych szczęśliwców będzie teraz znacznie mniej niż w Comeniusie.


Danuta Czyżewska,
nauczycielka j. angielskiego i fizyki, koordynator projektów,
LO im. S. Żeromskiego w Żyrardowie.